كار به
قطع گاز كشيد
برآوردي از اثر
«تعطيلي‌ها» بر كاهش مصرف گاز وجود ندارد
گروه اقتصادي| بالاخره آنچه مدت‌ها از آن ترس و واهمه و نگراني وجود داشت، رخ داد. حالا شكاف ميان عرضه و تقاضاي گاز طبيعي و كمبود آن، رنگ واقعيت به خود گرفته است. روز گذشته تصاويري از توزيع كپسول گاز ميان خانوارها منتشر شد و حتي در جلسات مديريت بحران استان‌هاي شمال شرق ايران، حرف از توزيع «نفت سفيد» براي عبور از بحران سرماي شديد زمستان امسال شده است. «تسنيم» به نقل از شركت مديريت منابع آب ايران گزارش داده كه «ميزان بارش برف در سطح ايران به بيش از يازده درصد از مساحت ايران معادل ۱۸۳ هزار كيلومتر مربع رسيده و ارتفاع برف نسبت به سال گذشته ۸۹ درصد افزايش يافته است.» هلال احمر نيز به خاطر سرماي بي‌سابقه در ايران اعلام «آماده‌باش» سراسري داده است. هر چند اين پايان كار نيست و حالا خبرهايي از «قطع گاز» نيز شنيده مي‌شود. ديروز، ادارات، مدارس و دانشگاه‌هاي بسياري از استان‌هاي ايران به دليل برودت شديد هوا و براي عبور از بحران كمبود گاز تعطيل شد. شرايط به قدري سخت و بحراني است كه ادارات پايتخت هم علاوه بر مراكز آموزشي تعطيل شده‌اند و امروز هم قرار است «دوركاري» كنند. اما اينكه در صورت عدم حضور كاركنان نسبت به خاموش كردن وسايل گرمايشي اين مراكز اقدام مي‌شود يا خير، اصلا نظارتي بر خاموشي صورت مي‌گيرد برآوردي در دست نيست. همچنين مشخص نيست از اين رويه چه ميزان مي‌توان در مصرف گاز صرفه‌جويي كرد موضوع ديگر اينكه اگر قرار بر تعطيلي ادارات و مراكز تجاري براي كاهش مصرف و ذخيره‌سازي گاز جهت جلوگيري از قطعي گاز منازل است چرا اعلام تعطيلي ديرهنگام و به آخر وقت موكول مي‌شود تا فرصتي براي بررسي و اطمينان از خاموش شدن وسايل گرمايشي براي اين مراكز باقي نماند .
اخبار تاييد شده از قطعي گاز
مدير ديسپچينگ شركت ملي گاز اوضاع گاز را بحراني اعلام كرده و به ايلنا گفته است: «مصرف بخش خانگي به مرز 700 ميليون مترمكعب رسيده و اين در حالي است كه ما بايد رقم مصرف را به زير 570 ميليون مترمكعب در روز برسانيم تا از اين اوضاع خارج شويم، يعني بايد 100 ميليون مترمكعب كمتر از ميزان كنوني مصرف داشته باشيم.» به نظر مي‌رسد راهكار وزارت نفت و شركت ملي گاز براي «كمتر مصرف كردن» مساوي با «قطع كردن گاز» بوده است. در مشهد، يكي از كانون‌هاي بحراني گاز طبيعي، رييس اتاق اصناف مشهد از تغيير ساعت تعطيلي شبانه واحدهاي صنفي از ساعت ۲۰ به ۱۸ از مورخ ۲۵ دي ماه تا انتهاي هفته جاري خبر داده است تا بلكه مصرف گاز مديريت شود. هادي مخملي اين تصميم را بر مبناي دستورالعمل «ستاد انرژي خراسان رضوي» عنوان كرده و هشدار داده كه «با متخلفين و واحدهاي صنفي كه اين دستورالعمل را رعايت نكنند، برخورد خواهد شد.» محمدرضا حسين‌نژاد، استاندار خراسان شمالي پيش از اين از تعطيلي بازارها به عنوان يك «راهكار» نام برده و گفته بود كه «توزيع نفت سفيد در مناطقي كه احتمال قطعي گاز وجود دارد بايد آغاز شود و منتظر قطع شدن گاز نباشيم.»فيلم‌هايي نيز از استان خراسان رضوي و فارس منتشر شده كه بر اساس آنها، مردم در تاسيسات بوتان گاز سبزوار براي گرفتن كپسول گاز صف كشيده‌اند يا گاز اصناف مختلف جز نانوايي‌ها قطع شده است. شهرستان سبزوار حدود ۱۰۷ هزار مشترك گاز خانگي دارد كه از صبح امروز بر اثر افت فشار، گاز ۱۶ هزار مشترك در منطقه توحيدشهر سبزوار قطع شده است. محمد هدايي‌پور، مديرعامل شركت گاز استان تهران نيز اعلام كرده از روز جمعه گاز ۱۶۰۰ مشترك با عنوان «بدمصرف» در تهران قطع شده است. «تسنيم» به نقل از مديرعامل شركت گاز استان گلستان گزارش داده كه فشار گاز در بخشي از مناطق شهر گرگان به شدت افت كرده و بخشي قطع شده است و تاكنون مشتركان چاله‌باغ، گرگان جديد، لادن، گلشهر و مسكن مهر سعدآباد (زيتون) با افت شديد و قطع گاز مواجه شده‌اند. گاز در برخي مناطق گرگان مانند چشم‌انداز و صياد نيز به سبب افت فشار و ضعيف بودن رگلاتور‌ها به صورت موردي قطع شده است. برخي اخبار از قطع شدن گاز در مناطقي چون خواف، شهري در استان خراسان رضوي خبر داده‌اند. فرماندار اين شهر اعلام كرده كه قطعي گاز در برخي مناطق خواف به دليل افت شبكه گاز بوده است. سيد علي موسوي، معاون هماهنگي امور عمراني فرماندار تربت حيدريه نيز گفته است: بر اساس اختيارات حاصل از مصوبه استاني كارگروه مديريت بحران خراسان رضوي گاز تمام مشتركان اين شهرستان جز مراكز درماني و خانگي قطع شد. مديرعامل شركت گاز خراسان رضوي نيز گفته است از صبح ديروز در شهرستان‌هاي كاشمر، نيشابور، سبزوار، بردسكن و تربت جام قطعي گاز داريم.
خطر قطعي گاز در 6 استان
در حال حاضر دم دستي‌ترين كاري كه براي عبور از اين بحران صورت گرفته تعطيلي مدارس و ادارات دولتي است. در عين حال بخش خصوصي كار خود را مي‌كند و همچنان به فعاليت ادامه مي‌دهد. اما مراكز دولتي 21 استان با تصميم استانداران به حالت نيمه تعطيل يا تعطيل درآمده‌اند. در اين ميان، 6 استان كشور نيز با خطر قطعي گاز روبه‌رو شده‌اند. به گفته وزير نفت، جمعه شب گذشته فشار گاز در استان‌هاي شمالي كشور كاهش يافته است موضوعي كه خطر قطع بخش خانگي در برخي استان‌ها و مناطق را جدي مي‌كند. وزير نفت همچنين افت فشار گاز در استان‌هاي خراسان شمالي، خراسان رضوي، خراسان جنوبي، گلستان و سمنان را نگران‌كننده خوانده است. اما خطر قطعي گاز فقط مختص اين پنج استان نيست. مديرعامل شركت گاز مازندران هشدار داده كه «احتمال قطع گاز مشتركان خانگي در صورت تداوم افزايشي مصرف اين انرژي در شهرستان‌هاي بهشهر، گلوگاه، بابل و آمل وجود دارد.» به گفته اوجي واردات گاز از تركمنستان نيز از جمعه قطع شده و از آنجا كه برودت هوا و برف و باران همچنان تا پايان هفته ادامه دارد؛ احتمال اختلال در گازرساني در روزهاي آينده بالاست.
اثر اقتصادي بحران گاز
به‌طور ميانگين در سال گذشته حدود ۶۵۰ ميليون مترمكعب در روز در كشور گاز مصرف شده كه از اين مقدار روزانه ۳۳۵ ميليون مترمكعب در بخش خانگي، ۱۹۵ ميليون مترمكعب در نيروگاه‌ها و ۱۲۵ ميليون مترمكعب در صنايع مصرف شده است. اين اعداد به اين معناست كه به‌طور متوسط بخش خانگي و تجاري سهم ۵۱ درصدي، نيروگاه‌ها سهمي ۳۱ درصدي و صنايع سهمي ۱۹ درصدي از مصرف گاز كشور دارند. وب‌سايت «فرداي اقتصاد» مي‌نويسد: رسيدن سهم بخش خانگي به بيش از ۸۰ درصد در حال حاضر به اين معناست كه از سهم صنايع و نيروگاه‌ها به شكل چشم‌گيري كاسته شده است. با توجه به اينكه نزديك به ۵ درصد گاز توليدي كشور نيز صرف صادرات مي‌شود، مي‌توان برآورد كرد كه در حال حاضر سهم صنايع و نيروگاه‌ها از گاز توليدي كشور حدود تنها ۱۵ درصد است. از اين‌رو بسياري از صنايع در هفته‌هاي اخير مجبور به تعطيلي يا نهايتا استفاده از سوخت مايع شده‌اند.